Tłusty czwartek – skąd się wzięła tradycja?

Tłusty czwartek to dzień, w którym można pozwolić sobie na zjedzenie kilku pączków więcej. Przez niektórych to jeden z bardziej wyczekiwanych dni w roku. Pączki, oponki, chrust, chruściki – to rzeczy, które są najczęściej spotykane w tym dniu. Skąd jednak wzięła się tradycja jedzenia tłustych rzeczy w ten jeden dzień? Czy tłusty czwartek jest obchodzony w jakiś innych krajach na świecie? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem.

Tłusty czwartek w Polsce

Tradycja tłustego czwartku wzięła się z pogaństwa, a swoje korzenie ma już w średniowieczu. Ludzie w ten sposób świętowali odejście zimy, a nadejście wiosny. Ucztowanie tego święta polegało na jedzeniu tłustych potraw, zwłaszcza posiłków mięsnych oraz piciu wina. Na zagryzkę przygotowywane były pączki, zrobione z ciasta chlebowego, nadziewane słoniną.

W Polsce zwyczaj jedzenia pączków w słodkiej wersji pojawił się w około XVI wieku. Wtedy to pączki miały nieco inny wygląd, a w środku, zamiast nadzienia znanego z dzisiejszych czasów, spotkać można było mały orzeszek lub migdał. Według ówczesnych wierzeń, osoba, która trafiała na taką niespodziankę w pączku, mogła liczyć na powodzenie i dostatek w życiu.

Ponadto tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. W Polsce, zgodnie z tradycją, w tym dniu objadanie się jest dozwolone.

Combrowy czwartek w Małopolsce

W Małopolsce natomiast tłusty czwartek obchodzono jeszcze inaczej. Dzień ten nie nazywał się „tłusty czwartek”, a „Combrowy czwartek”. Zgodnie z legendą, nazwa święta pochodzi od nazwiska krakowskiego burmistrza o nazwisku Comber, żyjącego w XVII wieku. Był złym i surowym człowiekiem dla kobiet, które posiadały swoje stanowiska handlowe na krakowskim rynku i na nim handlowały.

To właśnie w tłusty czwartek Comber umarł, a w każdą rocznicę jego śmierci przekupki urządzały na targu zabawy i tańce. Podczas takiej zabawy zaczepiały mężczyzn, zmuszając ich do tańca lub do oddania wierzchniej odzieży w zamian za krzywdy, jakie wyrządził im zmarły burmistrz.

Kiedy wypada tłusty czwartek?

Data tłustego czwartku jest zależna od daty świąt Wielkanocnych. Wypada on w czwartek 52 dni wcześniej. Tłusty czwartek może wypaść pomiędzy 29 stycznia a 4 marca. Tłusty czwartek przypada na tydzień wcześniej niż wypada środa popielcowa.

W roku 2021 tłusty czwartek wypada na dzień 11 lutego.

W 2022 roku tłusty czwartek przypada na 24 lutego.

Przysłowia w tłusty czwartek

Tłusty czwartek ma również swoje przysłowia. Oto niektóre z nich:

• Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła.
• Tłusty czwartej pączkami fetuje, a od Popielca ścisły post szykuje.
• Od tłustego czwartku do Zmartwychwstania – ścisły post się kłania.
• Gdy w tłusty czwartek człek w jedzeniu pofolguje, łaskawy Pan Bóg grzech obżarstwa daruje.
• Kto w tłusty czwartek nie zje pączków kopy, temu myszy zniszczą pole i będzie miał pustki w stodole.

Tłusty czwartek w innych krajach na świecie

Na świecie tłuste czwartki ma swoje odpowiedniki. Nie wyglądają one w tak samo jak w Polsce, dlatego warto też przyjrzeć się innym tradycjom.

Rosja, Białoruś, Ukraina – Maslenica

W Rosji świętuje się przez cały tydzień. Jest to tradycja prawosławna, w ramach której organizuje się zabawy i uczty, wraz z tańcami przy ogniu. Święto to wyznacza również rozpoczęcie mięsnego postu. Podczas całego święta rodzinie towarzyszą naleśniki.

Niemcy – Schmotziger Donnerstag

W Niemczech święto wygląda podobnie, jak w Polsce, jednak w głównej mierze obchodzone jest w chrześcijańskiej części Niemiec. W tym dniu Niemcy zajadają się przede wszystkim pączkami z różnymi nadzieniami. W tym dniu niemieckie cukiernie przygotowują specjalne polewy oraz posypki.

Francja – Mardi Gras

We Francji odpowiednik tłustego czwartku odbywa się w ostatni dzień przed środą popielcową. W tym dniu organizowane się parady oraz festiwale. Francuzom towarzyszą głównie gofry. Spotkać można również faworki, pączki oraz cienkie naleśniki z sosem pomarańczowym, znanymi jako crepes suzette.

Wielka Brytania – Pancake Tuesday

W Wielkiej Brytanii odmianą tłustego czwartku jest naleśnikowy wtorek. Są one jedzone na słodko z dżemem lub czekoladą. Alternatywą są naleśniki wytrawne z warzywami i mięsem, również często spotykane. To rodzinna tradycja, gdzie domownicy wspólnie smażą naleśniki. Inną tradycją, obchodzą w tym dniu, jest naleśnikowy wyścig, podczas którego trzeba podrzucać naleśnikiem na patelni aż do samej mety.

Tłusty czwartek – podsumowanie

Tłusty czwartek to tradycja z długim stażem. Należy pamiętać, aby zjeść odpowiednią ilość pączków w tym dniu z umiarem, zgodnie z naszym sumieniem oraz zdrowiem. Jednorazowe zjedzenie pączków czy chrustów nie wpływa negatywnie na pracę organizmu. Smacznego!